Powrót
Dobrowolne poddanie się karze – 6 pytań i odpowiedzi
1. Co to jest dobrowolne poddanie się karze?
Dobrowolne poddanie się karze polega na wydaniu przez sąd wyroku skazującego bez przeprowadzania postępowania dowodowego (art. 387 kpk). Oskarżony ma prawo złożyć wniosek o wymierzenie mu określonej kary. W takiej sytuacji wyrok zostaje wydany na pierwszej rozprawie, po przesłuchaniu oskarżonego.
2. Czy poddanie się karze jest opłacalne?
Zaletą takiego rozwiązania jest przede wszystkim zaoszczędzenie czasu, kosztów, a także ograniczenie stresu jaki powoduje udział w postępowaniu przed sądem. Także osoba pokrzywdzona przestępstwem może skorzystać na szybkim zakończeniu sprawy, jeśli z mocy wyroku sądu sprawca przestępstwa zostanie zobowiązany do częściowego naprawienia szkody lub zapłacenia nawiązki.
Wyrok sądu w sprawie karnej przesądza odpowiedzialność cywilną sprawcy (art. 11 k.p.c.). W sprawach wypadków komunikacyjnych skazanie sprawcy ma więc szczególne znaczenie, ponieważ poszkodowany może liczyć na szybkie wypłacenie odszkodowania z oc sprawcy.
3. Kto może poddać się karze?
Z dobrodziejstwa tej instytucji może skorzystać każdy oskarżony o występek, oczywiście przy zachowaniu warunków określonych w przepisach. Z propozycją rodzaju kary czy środków karnych występuje sam oskarżony, jednakże jego wniosek musi zostać zaakceptowany przez prokuratora, pokrzywdzonego i sąd. Propozycja oskarżonego co do wymiaru kary często podlega swoistym negocjacjom procesowym pomiędzy oskarżonym a prokuratorem i pokrzywdzonym, jeśli bierze udział w sprawie. W negocjacjach tych może występować sam oskarżony lub adwokat, który występuje w sprawie jako obrońca.
4. Czy każda sprawa może się zakończyć bez przeprowadzania dowodów?
Wniosek o dobrowolne poddanie się karze może złożyć wyłącznie oskarżony o przestępstwo zaliczane przez Kodek karny do występków. W sprawach oskarżonych o zbrodnię, tj. czyn zagrożony karą więzienia na czas nie krótszy od lat 3, przepisy kodeksu postępowania karnego nie przewidują możliwości dobrowolnego poddania się karze.
Do występków zalicza się m.in. takie przestępstwa jak: spowodowanie wypadku komunikacyjnego (art. 177 k.k.), prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości (art. 178a k.k.), przestępstwa gospodarcze (art. 296 kk, art. 297 kk, art. 299 k.k, art. 300 k.k.), działania na szkodę spółki (art. 585 ksh), oszustwa (art. 286 kk), fałszowanie dokumentów (art. 270 kk), poświadczenie nieprawdy (art. 271 kk), przestępstwa komputerowe (art. 268a kk, art. 269a kk, art. 269b kk), naruszenia prawa autorskich do programów komputerowych.
5. Czy sąd ma obowiązek uwzględnić wniosek oskarżonego?
Rozpoznając wniosek sąd bierze pod uwagę okoliczności popełnienia przestępstwa, które nie mogą budzić wątpliwości. Gdy wina oskarżonego lub jego rola w popełnieniu przestępstwa są wątpliwe, sąd powinien wniosek oddalić.
Podobnie w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki do warunkowego umorzenia postępowania. Istotna jest także postawa oskarżonego, który powinnien przekonać sąd, iż cele postępowania karnego zostaną osiągnięte mimo nie przeprowadzenia typowej rozprawy.
6. A co jeśli zdaniem sądu proponowana kara jest za niska?
Rozpoznając wniosek o dobrowolne poddanie się karze sąd może albo zaakceptować treść porozumienia podejrzanego z prokuratorem, albo też uzależnić uwzględnienie wniosku od spełnienia dodatkowych warunków, np. zobowiązanie się oskarżonego do częściowego naprawienia szkody czy zapłacenie nawiązki pokrzywdzonemu. W wypadku uwzględniania wniosku sąd, nie przeprowadza postępowania dowodowego lecz wydaje wyrok o treści zgodnej z wnioskiem oskarżonego.