Back
Warunkowe umorzenie postępowania
Warunkowe umorzenie postępowania jest instytucją polegającą na rezygnacji z ukarania sprawcy przestępstwa na rzecz poddania go próbie, przy czym definitywna rezygnacja ze skazania nastąpi wówczas, gdy sprawca w ustalonym dla niego okresie próby swoim zachowaniem nie dał podstaw do podjęcia postępowania.
By sprawca przestępstwa mógł skorzystać z dobrodziejstwa instytucji warunkowego umorzenia, muszą wystąpić łącznie następujące przesłanki:
- brak wątpliwości co do faktu popełnienia czynu zabronionego,
- nieznaczny stopień społecznej szkodliwości i winy,
- pozytywna prognoza kryminologiczna co do osoby sprawcy,
- niekaralność za przestępstwo umyślne.
- zagrożenie popełnionego przestępstwa karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą trzech lat, a w przypadku przestępstw zagrożonych karą nie przekraczającą pięciu lat pozbawienia wolności konieczne jest także pojednanie z pokrzywdzonym (art. 66 § 3 k.k.).
Aby wniosek o warunkowe umorzenie postępowania został uwzględniony, po stronie sądu musi powstać przekonanie, że oskarżony pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Kryterium oceny jest postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste (temperament, wrażliwość sumienia, zdolność do samokrytyki, warunki mieszkaniowe, środowiskowe, rodzinne) oraz dotychczasowy sposób życia (okres postępowania zarówno przed jak i po popełnieniu czynu).
Przed podjęciem decyzji o warunkowym umorzeniu postępowania sąd powinien więc dokonać wszechstronnej oceny okoliczności sprawy. Szczególne znaczenie ma przy tym fakt porozumienia się oskarżonego z pokrzywdzonym, który sąd powinien wziąć pod uwagę orzekając o warunkowym umorzeniu (art. 341 § 4 k.p.k.).
Okres próby jakiemu poddawany jest sprawca może wynieść od roku do dwóch lat i łączyć się z dozorem kuratora lub innej instytucji, czy też wykonywaniem nałożonych przez sąd obowiązków, takich jak:
- zobowiązanie do informowania sądu lub prokuratora o przebiegu próby,
- przeproszenia pokrzywdzonego,
- wykonania ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,
- powstrzymywania się od nadużywania alkoholu lub innych środków odurzających,
- powstrzymywania się od kontaktowania z określonymi osobami.
Sąd może ponadto orzec świadczenie pieniężne oraz oraz zakaz prowadzenia pojazdów do lat dwóch, jak również zobowiązać sprawcę do naprawienia szkody w całości lub w części. Powyższe kwestie reguluje art. 67 k.k.
Wyłącznie od oskarżonego zależy, czy próba zakończy się pomyślnie, czy też postępowanie zostanie podjęte a sprawa rozpoznana od nowa. Instytucja warunkowego umorzenia postępowania ma na celu wychowywać i weryfikować, czy postawiona przez sąd prognoza okazała się trafna. Rodzaj i charakter nałożonych na sprawcę obowiązków decyduje o długości okresu próby, zaś sumienne wywiązywanie się z obowiązków o jego pomyślnym zakończeniu.
Postępowanie może zostać podjęte w ciągu sześciu miesięcy od zakończenia okresu próby. Po upływie tego terminu umorzenie ma charakter ostateczny, co oznacza, że sprawca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo.